C02 in een notendop

C02 in een notendop

De basis in starten met C02

Aquarium en C02

Welkom bij de special over koolstofdioxide oftewel  C02.

Voor veel beginners in de aquariumhobby is dit een lastig onderwerp gebleken.


Wil je een uitbundige plantenbak  en gebruik je veel licht? Dan is C02 (vaak) een vereiste.


Maar er kleven ook gevaren aan voor bewoners van het aquarium als de C02 gehaltes te hoog oplopen.


Belangrijk dus om te weten waar je mee bezig bent. In deze special leggen wij de basis uit over het gebruik van C02.


Wat is C02 eigenlijk?

CO2 is een gas dat van nature gewoon in de lucht, en opgelost in water, voorkomt. We kunnen de scheikundige formule van CO2 opdelen in twee delen: de C en O2

De C staat voor Carbon (is Engels voor koolstof) en is één van de belangrijkste bouwstenen

van de planten in ons aquarium. Het andere stofje in de verbinding is O2 wat staat voor 2 delen zuurstof. Het is dus een verbinding van koolstof en zuurstof.

Deze drie samen moeten in balans zijn en noemen we ook wel de gouden driehoek.


Wanneer bij één van deze drie onderdelen een tekort of overschot ontstaat dan zal de plant hieronder te lijden hebben. En wanneer planten niet goed groeien en verzwakt dan slaan de gevreesde algen toe.


We hebben dus CO2 nodig als koolstofbron voor de planten om goed te kunnen groeien.

Waarom gebruiken we C02?

Een onderwaterplant heeft de zelfde behoeftes als de plant op het land. Het is de

verantwoordelijkheid van ons, als verzorger van het aquarium, om in alle behoeftes van de

plant te voorzien. Die behoeftes zijn onder te verdelen in belangrijke pijlers:

Hebben we altijd C02 nodig?

Nee, dit is zeker niet in alle gevallen nodig. Er zijn genoeg plantsoorten om uit te kiezen die relatief weinig wensen hebben ten aanzien van licht, voeding en CO2. Misschien heb je wel eens gehoord van het zogenaamde “low-tech aquarium”. Dit is
een aquarium met alleen de basistechniek zoals het filter, verwarming en standaardverlichting.

De kunst is om de vraag naar CO2 zodanig te beïnvloeden door met voornamelijk
lichtsterkte te spelen, totdat er een balans ontstaat.

De conclusie die je hieruit mag trekken is dat je bij een “low-tech aquarium” je keuze van de planten moet laten afhangen van de behoefte aan licht, CO2 en plantenvoeding.

Bij de aanschaf van planten zijn deze te herkennen aan de moeilijkheidsgraad die staat aangegeven op de labeltjes. Op de volgende pagina hebben wij ter inspiratie een aantal fraaie planten op een rijtje gezet.

Voorgrond planten

Een belangrijk onderdeel van je inrichting. Voorgrond planten zijn veelal laagblijvende planten of mossen. Door gevarieerd gebruik van structuur, kleur en vorm kan je hele fraaie ontwerpen maken. Let wel op wat de plant nodig heeft aan voeding en licht.

Midden planten

Midden planten zijn veelal hoger dan voorgrond planten. HIer worden veel moeras of stengelplanten voor gebruikt welke zijn gecultiveerd naar submers varianten. 

Achtergrond planten

Achtergrond plannen zijn de grootste planten in het aquarium. Door te combineren met verschillende kleuren en grootte kan je prachtige aquaria maken. 


Heeft C02 invloed op de watersamenstelling?

CO2, koolstofdioxide, kooldioxide of koolzuurgas zijn verschillende namen voor het zelfde kleur- en reukloze gas. In de naam “koolZUURgas” zit al een beetje verscholen wat een effect op het water is.

Omdat het een zuur is verlaagt het de pH van het water waardoor het water zuurder wordt.

Over pH bestaat ook wat verwarring. Het zit zo: Hoe lager de pH waarde, hoe zuurder het water.
Een pH=5 is dus zuurder dan pH=7.
De schaal van pH is wat we noemen “logaritmisch” wat betekent dat elke punt pH 10x zuurder wordt.

Wanneer de pH daalt van pH=7 naar pH=6 dan is het water dus 10x zo zuur geworden.


Wanneer de pH daalt van pH=7 naar pH=5 dan is het water dus 100x zo zuur geworden enz.


Je ziet dat de pH dus van zeer grote invloed is op het leefmilieu van de aquariumbewoners !

Verschillende C02 systemen

Om de hoeveelheid kooldioxide in het aquarium te verhogen zijn er diverse systemen op de markt
met zijn voor- en nadelen.

Bio CO2: Bij dit systeem wordt middels een water, suiker en gist mengsel, CO2 geproduceerd middels een natuurlijk proces.

Voordeel: het is relatief goedkoop, de fun van DIY knutselen
Nadelen: het is minder precies te doseren dan de hierna genoemde systemen, de hoeveelheid
geproduceerde CO2 neemt naarmate de tijd verstrijkt af omdat het mengel langzaam uitwerkt en, en
dat is smaak, het er minder fraai uitziet, geklieder 😊

Voor de doe-het-zelvers onder ons zijn er online vele leuke video’s te vinden die je exact laten zien
hoe je een dergelijk systeem ook zelf kunt maken.

Wegwerp flessen: Er zijn legio aanbieders op de markt die CO2 systemen aanbieden die werken
met wegwerp gasflesjes met een bijbehorende drukregelaar en toebehoren die we in het laatste
punt behandelen.
Voordeel: gasfles werkt op druk en is precies in te stellen, flessen en systeem is relatief klein qua
afmeting wat prima past bij een nano aquarium.
Nadelen: wordt aangeboden in kleine flessen dus bij een groot aquarium met een stevige trek in CO2

is zo’n fles snel leeg, flessen zijn best kostbaar dus duur in gebruik, wegwerpflessen zijn minder
milieu verantwoord.
Hervulbare gasflessen: Dit is het systeem dat wij zouden aanraden vanwege de betrouwbaarheid
en het volume van de gasflessen.

Voordelen: Flessen zijn groter dus bij een zwaar beplant aquarium dat veel CO2 vraagt doe je
lang(er) van een fles, de inhoud van de fles is relatief goedkoop, CO2 is zeer precies te doseren,
duurzaam en leverbaar in diverse grootte. Zo zijn er flessen vanaf 500gram tot zelfs 10kg en groter.
Nadeel: het systeem is duur in de aanschaf, navullen van een fles kan niet overal. Informeer hier
goed naar.

Tip: CO2 wordt ook gebruikt bij het brouwen en tappen van bier. Informeer bij de lokale slijterij naar
de mogelijkheden mocht er geen aquariumwinkel in de buurt zijn.


C02 setup

In deze uitleg gaan we er vanuit dat je voor een systeem met een gasfles bent gegaan omdat dit gewoonweg de meest betrouwbare systemen zijn wanneer het gaat over het doseren van de juiste hoeveelheid CO2.

Tip: gebruik de opsomming en uitleg die je hieronder vindt als boodschappenlijstje wanneer je gaat shoppen; wel zo handig en overzichtelijk.

Volle navulbare gasfles 2kg (liefst met een backup-fles van een 0.5kg). Een fles heeft de neiging om leeg te zijn wanneer de winkels gesloten zijn. Zo heb je in elk geval een kleine noodvoorraad die je de tijd geeft om de fles te laten vullen terwijl je systeem doordraait.

Lijst van diensten


Ingebruikname van het C02 systeem

Wanneer je het CO2 systeem voor het eerst in gebruik neemt, begin dan met een lage dosering. In het algemeen wordt geadviseerd om te starten met 10 bellen per minuut (bpm) per 100 liter aquariumwater.

Houd hierbij de kleur van de dropchecker in de gaten die na enkele uren(!) zal gaan verkleuren naar de waarde die in de bak aanwezig is. 

Wanneer het CO2 gehalte te laag is en de kleur van de dropchecker in het blauw blijft hangen, verhoog dan in hele kleine stapjes het aantal bellen per minuut. Laat er na elke verhoging een dag tussen zitten om uitschieten en overdosering te voorkomen. 
Houdt rekening met de vertraging tussen het instellen en de afgifte van de CO2.

Tip: tel het aantal bellen per 10 seconden en vermenigvuldig dit maal 6 voor het aantal bellen per
minuut.

Spelregels in het aquarium

Wanneer de opgeloste CO2 het aquarium bereikt dan is de volgende taak om te zorgen dat alle
planten ermee in aanraking komen zodat deze het ook kunnen gebruiken. De oplossing om deze en
andere plantenvoeding in alle hoeken en gaten van het aquarium te krijgen is: stroming.

Deze is essentieel voor de gezondheid van het aquarium en wanneer er voldoende stroming staat
voorkom je een tal van potentiële problemen.

Stroming in het aquarium creëer je doormiddel van de uitstroombuis van het pompfilter eventueel
aangevuld met een stromingspompje in het geval dat de stroming van het pompfilter alleen niet
toereikend is.

Zorg er sowieso voor dat de stroming van het filter én van de stromingspomp de zelfde richting
opgaan. Wanneer ze tegenover elkaar staan dan heffen ze het effect van elkaar op en krijg je juist
minder stroming.

Het is vrij eenvoudig om te checken of er voldoende stroming in het aquarium staat: alle plantjes
moeten zichtbaar een heel klein beetje bewegen. Kijk goed uit voor de zogenaamde “deadspots” dit
zijn plekken in het aquarium waar geen stroming staat en dus ook geen CO2 en andere voedingstoffen komen. Je herkent dit wanneer er op heel specifieke plekken in het aquarium een duidelijk mindere plantengroei ontstaat.

Tip: wanneer je wilt zien hoe de stroming in je bak staat, gebruik dan na de wekelijkse waterwissel een waterverbeteraar op basis van zeoliet. Wanneer de Zeoliet mengt het aquariumwater en wordt opgepikt door de stroming zie je het verspreiden als een soort “rook”. Waar de zeoliet in de bak komt daar komt ook de CO2 en andere plantenvoeding. Superhandige manier om visueel zeker te weten dat de volledige bak wordt bereikt.

Verder lezen?

Mocht je je verder willen inlezen over CO2 gebruik in het aquarium hebben wij ook een
complete gids van 25 pagina's. Hierin meer aandacht voor de impact van CO2 op bewoners en de scheikundige werking van dit gas. Dit E-book is te koop op hardscape.nl

Share by: